Σταθμοί της Ιστορίας των Comics στην Ελλάδα
Έρευνα: Αριστείδης Κώτσης, Θωμάς Παπαδημητρόπουλος, Αντώνης Αντωνιάδης, Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου
Στην Ελλάδα, ενώ comics υπάρχουν τουλάχιστον από τις αρχές του 20ου Αιώνα, άργησαν να αντιμετωπισθούν ως ξεχωριστό είδος δημιουργίας. Έχει ονομαστεί “σειρά γελοιογραφιών”, “κινηματογραφική απόδοση”, “κωμική ιστορία σε Χ σκηνές”, ακόμα και “εικονογραφημένη ιστορία”. Όταν πια άρχισε να αναγνωρίζεται ως αυτόνομο είδος δημιουργίας στις δεκαετίες ’50 και ’60 ήταν πολύ αργά και επικράτησε η ξένη ορολογία. Υπήρξαν φιλότιμες προσπάθειες, όπως π.χ. του Γιάννη Καλαϊτζή, που τα ονόμασε “εικονογραφήματα”, οι οποίες όμως δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν.
Στην δεκαετία του ’60, στις ΗΠΑ, ορισμένοι underground δημιουργοί comics, ο οποίοι – θέλοντας να διαφοροποιηθούν από τα εμπορικά comics – εισήγαγαν τον όρο “comix”. Αργότερα τον εισήγαγαν στην Ελλάδα και οι δικοί μας underground δημιουργοί, ως “κόμιξ”. Αν κοιτάξετε τα λεξικά και τις εγκυκλοπαίδειες, θα προσέξετε ότι στα περισσότερα δεν υπάρχει καν το λήμμα, και σε αυτά που υπάρχει παρατίθεται στην καλύτερη περίπτωση ένας ανεπαρκής ορισμός. Ισως γιατί ενώ υπάρχει ήδη έναν αιώνα, μόνο τις τελευταίες δεκαετίες αναδείχθηκε και αναγνωρίστηκε σαν ξεχωριστό είδος δημιουργίας. Η σχετικά πρόσφατη αυτή συνειδητοποίηση, είχε σαν επακόλουθο την εμφάνιση μελετητών των comics σε Ευρώπη και Αμερική, και στην Ελλάδα αργότερα, με πληθώρα ενδιαφερουσών απόψεων, θέσεων και θεωριών.
Απόσπασμα από το εισαγωγικό άρθρο του Ηλία Ταμπάκεα, για τον κατάλογο της Πρώτης Πανελλήνιας Έκθεσης Κόμικς (1989)
Αν και στην Ελλάδα των αρχών του 20ου Αιώνα, τα όρια ανάμεσα στα comics και τις γελοιογραφίες είναι δυσδιάκριτα, μπορούμε να πούμε πως το ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΕΝ ΤΗ ΛΩΠΟΔΥΤΙΚΗ του Σταμ-Σταμ (Σταμάτη Σταματίου) είναι ένα comic strip με την παραδοσιακή έννοια του όρου, και εκδόθηκε στο δημοφιλέστερο έντυπο της εποχής του, το ετήσιο ΕΘΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ του Κωνσταντίνου Φ. Σκόκου.
Στο δεκαπενθήμερο παιδικό περιοδικό ΠΑΙΔΙΚΗ ΖΩΗ εμφανίζεται το comic strip του Γ.Θ. (Γεωργίου Θώμη) ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΩΜΙΚΗ ΤΟΥ ΦΟΥΡΚΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΣΑΡΗ.
Πηγή: Greekcomics.gr
Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του παιδικού ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ, το παλαιότερο καταγεγραμμένο ελληνικό έντυπο που περιέχει comics. Ο Νίκος Καστανάκης, αποκλειστικός υπεύθυνος για τα comics του περιοδικού, άλλαζε το ύφος και το στιλ από comic σε comic, ώστε να πετύχει την ψευδαίσθηση ότι εργάζονταν περισσότεροι δημιουργοί. ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ σταμάτησε στα 25 τεύχη λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πηγές: ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ COMICS ΑΠΟ ΤΟ 1939 ΕΩΣ ΤΟ 2010 (σελ. 394) | Άρης Μαλανδράκης (10-03-2004). «Το περιοδικό μας – Το πρώτο ελληνικό περιοδικό κόμικς- ο προπάτορας του ‘9’». 9 #192, σελ. 42-43. | ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ COMICS – Soloup, σελ. 87 | Greekcomics.gr
Εμφανίζεται το περιοδικό ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ, το οποίο από το 5ο τεύχος του (όταν και την έκδοσή του ανέλαβε ο “Αρχαίος Εκδοτικός Οίκος Δ. Δημητράκου”) δημοσιεύει εικονογραφημένες ιστορίες, όπως τα ΣΑΝΤΡΟ των Ανδρεόπουλου και Σκουλούδη και ΜΠΙΜΠΙΚΟΣ του Παπαγεωργίου (το οποίο και έκανε το 1949 ο Μποστ).
Τα comics επεκτείνονται στα περιοδικά ποικίλης ύλης, και το comic strip O ΠΙΠΗΣ Ο ΠΑΠΙΑΣ του Σταμάτη Πολενάκη (1908-1997) δημοσιεύεται για πρώτη φορά το 1947, στο ΡΟΜΑΝΤΣΟ, όπου και θα εκδίδεται για τα επόμενα 6 χρόνια, μέχρι και το 1952. Ο Πίπης ήταν ένας φουκαράς με περίεργη κόμμωση, που δεν τα πήγαινε καλά με το αφεντικό του και έτρωγε άγριο ξύλο από τη γυναίκα του και από άλλους. Οι ιστορίες του απλώνονταν συνήθως σε τρία καρέ, τα οποία ήταν αρκετά για να εκτυλιχθεί το οπτικό ή το λεκτικό αστείο.
Κάποιες από αυτές συγκεντρώθηκαν σε ένα μικρό άλμπουμ, που κυκλοφόρησε (πιθανώς το 1978 ή 1979) από τις εκδόσεις “Κολούμπρα”, που έβγαζαν και το ομότιτλο περιοδικό. Η έκδοση ήταν σε επιμέλεια του Νίκου Πλατή, του εκδότη της ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΓΑΤΑΣ.
Πηγή: Comicstreet.gr – Πίπης Πάπιας
Για πρώτη φορά, οι Έλληνες αναγνώστες comics μπορούν να διαβάσουν ιστορίες όχι μόνο από τους Έλληνες δημιουργούς, αλλά και από τη διεθνή σκηνή των comics. Πραγματοποιούνται οι πρώτες μεταφράσεις έργων στα ελληνικά.
Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος της θρυλικής σειράς ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ, η διασκευή των ΑΘΛΙΩΝ του Βίκτωρα Ουγκώ, από την εκδοτική Ατλαντίς των Αδελφών Πεχλιβανίδη. Ήταν το πρώτο comic που έβγαινε στη χώρα μας σε τετραχρωμία όφσετ (“με 336 πολύχρωμες εικόνες”, όπως έγραφε το εξώφυλλο). Η πρώτη έκδοση (90.000 αντίτυπα), που εξαντλήθηκε σε ελάχιστο χρόνο, ανατυπώθηκε δυο φορές τις επόμενες μέρες (σύμφωνα με την εκδοτική, πούλησε γύρω στο ένα εκατομμύριο αντίτυπα).
Παρά την επιτυχία της, η κυκλοφορία των “Κλασσικών” στην Ελλάδα προκάλεσε και αντιδράσεις από ανθρώπους της τέχνης και της πολιτικής (μεταξύ άλλων ο Ε. Παπανούτσος). Πολλοί θεώρησαν “ευτελισμό” των κλασσικών έργων την ανατύπωσή τους σε comics, άλλοι φοβούνταν την “αμερικανοποίηση” της παιδείας των νέων, και το θέμα προκάλεσε συζητήσεις ακόμη και μέσα στη Βουλή. Παρ’ όλα αυτά, το κοινό αγκάλιασε την έκδοση, που έγινε μια από τις πιο επιτυχημένες στα μεταπολεμικά χρόνια. Συνολικά, εκδόθηκαν 153 τεύχη, ανάμεσά τους και πρωτότυπες μεταφορές ελληνικών έργων και θεματολογίας.
Πηγές: Wikipedia: Κλασσικά Εικονογραφημένα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Νίκος Βατόπουλος – Τα «Κλασσικά» των παιδικών μας χρόνων
Κυκλοφορεί το τεύχος #43 της σειράς ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ, το πρώτο από έλληνες δημιουργούς. Ήταν η ιστορία “Περσέας και Ανδρομέδα”, σε σχέδιο Κώστα Γραμματόπουλου και κείμενα Βασίλη Ρώτα, που εγκαινίαζε τη σειρά των τευχών με θέματα “Από τη Μυθολογία και την Ιστορία της Ελλάδος”. Η σειρά αυτή αποτέλεσε όχι μόνο πηγή πρόσθετης δημοτικότητας για τη σειρά των Κλασσικών, αλλά και μια έκδοση από την οποία πέρασαν αρκετά μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας και της εικαστικής. Βασική ευθύνη για τα κείμενα και τα θέματα είχε ο Βασίλης Ρώτας, ενώ στο σχεδιαστικό μέρος συνέβαλαν αρκετοί γνωστοί γραφίστες και σχεδιαστές, όπως οι Γιώργος Βακαλό, Μποστ, και Νίκος Καστανάκης, μεταξύ πολλών άλλων.
Παρά τις όποιες ατέλειες λόγω της έλλειψης πείρας των ντόπιων δημιουργών στο πεδίο των comics, αλλά και τους οικονομικούς και χρονικούς περιορισμούς της έκδοσης, αποτέλεσε ένα πρότυπο δείγμα γραφής για την εγχώρια σκηνή και πηγή έμπνευσης για τους δημιουργούς που θα ακολουθούσαν. Ενδεικτικό της επιρροής αυτής της σειράς στην ελληνική πραγματικότητα, είναι το γεγονός ότι πορτρέτα του Κολοκοτρώνη και άλλων αγωνιστών του ’21, που σχεδιάστηκαν στα εξώφυλλα, κοσμούν ακόμη και σήμερα τις τάξεις δημοτικών σχολείων.
Πηγές: Wikipedia: Κλασσικά Εικονογραφημένα | Άρης Μαλανδράκης – Οι Αριστοκράτες των Κόμικς (Περιοδικό «Εννέα» τεύχος 36).
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ατλαντίς, το πρώτο τεύχος του περιοδικού ΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΑ, όπου για πρώτη φορά στην Ελλάδα εκδίδονται μεταφρασμένα comics με ήρωες του Walt Disney (Ντόναλντ Ντακ, Μίκυ Μάους, Θείος Σκρουτζ, Πλούτο, Γκούφη, Τσιπ & Ντέηλ, κ.α.), αλλά και ανταγωνιστικών εταιρειών, όπως η Warner Bros (Μπαγκς Μπάννυ, Τουήτυ και Συλβέστρος, Ντάφυ Ντακ κ.α.), η M.G.M. (Τομ και Τζέρρυ), και η εκδοτική Western Printing (Μικρή Λουλού, Θείος Βίγλης).
Τυπωμένο εξ ολοκλήρου σε τετραχρωμία off-set, σε μια εποχή που το χρώμα ήταν σπάνιο από τον τύπο και τα περιοδικά “ποικίλης ύλης”, δημιούργησε πραγματική επανάσταση στον χώρο των παιδικών εκδόσεων comics. Με τρία μεγάλα διαλείμματα (1958-60, 1961-62, 1965-1966) το περιοδικό συνέχισε την κυκλοφορία του μέχρι και το 1970, εκδίδοντας συνολικά 603 τεύχη.
Πηγές: Κυριάκος Κάσσης. Ελληνική Παραλογοτεχνία και Κόμικς. ΑΛΕΑΣ. 1998 | Γιώργος Κοσκινάς, Χάρτινοι ήρωες. Ασπρόμαυρα όνειρα. Αιγόκερως. 2008 | Λευτέρης Ταρλαντέζος, Ιστορία των Κόμικς. Αιγόκερως. 2006.
Ο Μίκυ Μάους αποκτά για πρώτη φορά στη χώρα μας, τη δική του έκδοση, ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, με συνήθη αναλογία κειμένων και comics 50/50. Το περιοδικό, δεν κατάφερε να πείσει το κοινό, με αποτέλεσμα να συμπληρώσει μόλις 26 τεύχη (ημερομηνία τελευταίου τεύχους 21-12-1961). Τη διεύθυνση του βραχύβιου περιοδικού είχε ο Άλκης Τροπαιάτης.
Πηγές: Greekcomics.gr: Τo Περιοδικό του Μίκυ Μάους | Comicdom.gr: The Warp – Συνέντευξη με τον Βασίλη Πεχλιβανίδη, Γαβριήλ Τομπαλίδης
Ο εκδοτικός οίκος Μ. Πεχλιβανίδης και Σια Α.Ε, που επίσης εξέδιδε τα ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ και το ΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΧΑΡΑ, φέρνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα comics της DC (τότε National Periodical Publications), σε ένα εβδομαδιαίο περιοδικό με τίτλο ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΟΜΙΚΣ. Αυτό κυκλοφορούσε εναλλάξ τις τέσσερις εβδομάδες κάθε μήνα ως ΔΙΑΠΛΑΝΗΤΙΚΑ, ΠΑΡΑΞΕΝΑ, ΔΥΝΑΜΙΚΑ (ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΑ στα πρώτα τεύχη) και ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΑ, με κύριους πρωταγωνιστές, ήρωες όπως ο Αdam Strange (“Παράξενος Αδάμ”), ο Superman (“Υπεράνθρωπος” στα πρώτα τεύχη) και o Batman (ως “Νυκτερίδας” και “Άνθρωπος Νυχτερίδα”). Εκδόθηκαν συνολικά 136 τεύχη από τον Ιούνιο του 1961 μέχρι και το 1963.
Πηγές: Wikipedia: Τα Καλύτερα Κόμικς | Comicdom.gr: The Warp – Συνέντευξη με τον Βασίλη Πεχλιβανίδη, Γαβριήλ Τομπαλίδης
Οι ήρωες της Disney επιστρέφουν από τις εκδόσεις Τερζόπουλου (τρέχουσα επωνυμία: ΝΕΑ ΑΚΤΙΝΑ Α.Ε.) με την κυκλοφορία του ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, του γνωστότερου, δημοφιλέστερου και μακροβιότερου comic της εγχώριας εκδοτικής παραγωγής. Η επιρροή του ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ στο συλλογικό ασυνείδητο ήταν τεράστια. Oλόκληρες γενιές μεγάλωσαν με τις περιπέτειες των ηρώων του, ενώ η παραποιημένη εκδοχή “μικυμάου” έγινε συνώνυμη των comics στην Ελλάδα, και με μάλλον υποτιμητική διάθεση για τα comics από τους μη γνωρίζοντες το είδος.
Το περιοδικό κυκλοφόρησε 2452 τεύχη πριν σταματήσει την κυκλοφορία του στις 6 Σεπτεμβρίου του 2013. Σήμερα εκδίδεται από τις Καθημερινές Εκδόσεις Α.Ε., θυγατρική της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Πηγές: Wikipedia: Μίκυ Μάους (περιοδικό) | Greekcomics.gr: ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ
Ταξιδεύουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις Σπανός, οι σούπερσταρ των γαλλοβελγικών comics, Αστερίξ και ΤενΤεν! Η έκδοση ΑΣΤΕΡΙΞ ήταν εβδομαδιαία, κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη και τα τεύχη του επανακυκλοφορούσαν από ένα σημείο και μετά και κάθε Σάββατο. Βγήκαν συνολικά 80 τεύχη, ενώ από τις σελίδες του περιοδικού πέρασαν και χαρακτήρες όπως, μεταξύ άλλων, οι Ιζνογκούντ, Ούμπα Πα, Μπλούμπερυ, Τεν Τεν, Αχιλλέας Ταλόν.
Το 1978, τα δικαιώματα απέκτησε η Anglo-Hellenic Agency του Τάσου Ψαρόπουλου, ενώ από το 1989, οι ιστορίες του Αστερίξ κυκλοφορούν από τη Μαμούθ Comix.
Πηγές: Greekcomics.gr: ΑΣΤΕΡΙΞ | Mycomics.gr: Αναπαραγωγή του άρθρου του Άρη Μαλανδράκη από το περιοδικό “ΕΝΝΕΑ” #176, 19 Νοεμβρίου 2003 | Wikipedia: Αστερίξ στην Ελλάδα
Το περιοδικό ΜΠΛΕΚ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε εβδομαδιαία βάση, τον Ιούνιο του 1969 από τον δημιουργό του ΜΙΚΡΟΥ ΗΡΩΑ, Στέλιο Ανεμοδουρά, και η έκδοση ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 1994. Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή εφηβικά περιοδικά.
Στην πρώτη περίοδό του (Ιούνιος 1969 – Δεκέμβριος 1975) το περιοδικό κυκλοφορούσε σε μικρή διάσταση. Περιλάμβανε, εκτός της κύριας ιστορίας, τις περιπέτειες του Ρίνγκο, του Τομ και του Παιδιού-Φάντασμα, ενώ τις επόμενες δύο δεκαετίες η θεματολογία πολλαπλασιάσθηκε και παρέλασε από τις σελίδες του πλήθος ιστοριών comics, τόσο Ευρωπαίων όσο και Αμερικανών δημιουργών.
Μεταξύ 1974-1978, ο Στέλιος Ανεμοδουράς (σενάριο) και ο Βύρωνας Απτόσογλου (σχέδιο) δημιούργησαν 7 πρωτότυπες ιστορίες για τον χαρακτήρα Μπλεκ, που δημοσιεύθηκαν αρχικά στο περιοδικό ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΠΛΕΚ και κατόπιν στο ΝΕΟΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΜΠΛΕΚ. Από τον Μάρτιο του 2016, 42 χρόνια μετά την πρώτη τους ελληνική έκδοση, οι ιστορίες των Ανεμοδουρά & Απτόσογλου δημοσιεύονται στο ιταλικό περιοδικό IL GRANDE BLEK, γεγονός ενδεικτικό της αναγνώρισης της ποιότητάς τους, ακόμη κι αν αυτή ήρθε καθυστερημένα.
Από το 2014, το περιοδικό ξεκίνησε να εκδίδεται ξανά στην Ελλάδα, με τίτλο ΝΕΟΣ ΜΠΛΕΚ.
Πηγές: Wikipedia: Μπλεκ | Μπλεκ, ο Ξανθός Γίγας, του Λευτέρη Ταρλαντέζου | Lifo.gr: Ποιος είναι ο αληθινός Μπλεκ;| Mycomics.gr: Μπλέκ… Ο ξανθός γίγαντας
“Πρωτοδημοσιεύτηκε στον Ταχυδρόμο το 1967 και επανεκδίδεται χωρίς αποχρώντα λόγο”, αναφέρει στο ΑΠΟ ΤΗ ΓΗ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ – Ένα Κόμικς Αλαλούμ, ο δημιουργός του, Κώστας Μητρόπουλος. Αυτό που θεωρείται σήμερα ως το πρώτο ελληνικό άλμπουμ, ήταν ένα comic strip, παρωδία του ομότιτλου μυθιστορήματος του Ιουλίου Βερν, του οποίου την υπόθεση ο Μητρόπουλος ακολουθεί χαλαρά. Σατιρίζει σχεδόν τα πάντα, λείπει όμως η πολιτική σάτιρα (εκτός από κάποια υπονοούμενα), εξαιτίας της λογοκρισίας που είχε επιβάλει η Χούντα.
Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κείμενα.
Πηγές: sarantakos.wordpress.com – Από τη Γη στη Σελήνη, ένα κόμικς του Κώστα Μητρόπουλου (1970) | greekcomics.gr – ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΗ ΣΤΗΝ ΣΕΛΗΝΗ
Τη δεκαετία του 1970, κυκλοφορούν επίσης νέα περιοδικά, που αποτέλεσαν σημαντικό κεφάλαιο για την πορεία των comics στην Ελλάδα. Το 1972 εμφανίζεται η ΜΑΝΙΝΑ, το 1973 η ΚΑΤΕΡΙΝΑ, ενώ το 1975, εμφανίζεται το ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΑΓΟΡΙ. Σε αυτά, δημοσιεύτηκαν ιστορίες κάθε ενδιαφέροντος όπως τα “Έμμα”, “Ο Κόσμος Της Πάττυ”, “Ρόυ Ρέις”, “Ελ Ζαμπάτο”, “Στρατός Τσέπης”, “Judge Dredd”.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΜΑΝΙΝΑ, Wikipedia.gr – ΚΑΤΕΡΙΝΑ, agori-magazine.blogspot.com – ΑΓΟΡΙ
Εκδίδεται το πρώτο τεύχος του πολιτικού και πολιτιστικού περιοδικού ΑΝΤΙ, το οποίο φιλοξενούσε γελοιογραφίες και σκίτσα. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του, το περιοδικό απαγορεύτηκε από τις Αρχές της Δικτατορίας, με αποτέλεσμα να επανέλθει με την πτώση της, το 1974, συνεχίζοντας αδιάκοπα την κυκλοφορία του κάθε 15νθήμερο, μέχρι και το 2008.
Το ΑΝΤΙ άνοιξε τον δρόμο για τα περιοδικά με ενήλικα comics της δεκαετίας του 1980 και αποτέλεσε το εναρκτήριο βήμα για δημιουργούς όπως ο Γιάννης Ιωάννου, ο Στάθης και ο Δημήτρης Χατζόπουλος, ενώ φιλοξενούσε και σκίτσα του Μποστ. Το ΑΝΤΙ βοήθησε να αντιμετωπίσουμε σοβαρά τα comics και άνοιξε τον δρόμο για ένα τεράστιο κεφάλαιο: το περιοδικό ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ.
Πηγές: Πάνδημος – Ψηφιακή Βιβλιοθήκη, Πάντειο Πανεπιστήμιο – ΑΝΤΙ | Wikipedia: Αντί (περιοδικό)
Μεταφράζεται και κυκλοφορεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα comic της Marvel, από τις εκδόσεις Καμπανάς (Kabanas-Hellas). Πρόκειται για το MASTER OF KUNG-FU (ΜΑΣΤΕΡ ΚΟΥΝΓΚ ΦΟΥ, ο ελληνικός τίτλος), εγκαινιάζοντας έτσι μια εποχή μηνιαίων εντύπων, που έμειναν γνωστά ως τα “Περιοδικά Της Σκληρής Γενιάς”. Ακολούθησε πλήθος τίτλων (ΣΠΑΪΝΤΕΡ ΜΑΝ, ΚΑΠΤΑΙΝ ΑΜΕΡΙΚΑ, ΧΟΥΛΚ, ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ, κ.α.), η αγορά, όμως, δεν μπόρεσε να τους στηρίξει, με εξαίρεση τον ΣΠΑΪΝΤΕΡ ΜΑΝ, που συνέχισε με αλλαγές σε συχνότητα έκδοσης και format, μέχρι και το 1992, όταν και σταμάτησε.
Αναμφίβολα, μία σημαντική εποχή, που σύστησε στο ελληνικό κοινό τους ήρωες της Marvel, παρά τα όποια αισθητικά, χρωματικά και μεταφραστικά ατοπήματα την χαρακτήριζαν.
Πηγές: Mycomics.gr – MARVEL COMICS GROUP AND KABANAS HELLAS…PRESENT| Greekcomics.gr – ΜΑΣΤΕΡ ΚΟΥΝΓΚ ΦΟΥ | Comicstreet.gr – Σπάιντερ-Μαν (1977) | Comicdom.gr – THE WARP: Η Σκληρή Γενιά Xαμένη Στη Μετάφραση!
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερμής, το περιοδικό ΠΑΝΤΕΧΝΗΣ των Πάνου Λαμπίρη και Χρήστου Πετρόπουλου. Πρόκειται για το πρώτο ελληνικό comic επηρεασμένο από τις γαλλικές σειρές και αποτελεί σημείο αναφοράς λόγω της εξαιρετικής ποιότητας της έκδοσης.
Το 1982 γυρίστηκε κι ένας πιλότος κινουμένων σχεδίων βασισμένος στο comic, που όμως δεν είχε συνέχεια λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΠΑΝΤΕΧΝΗΣ | YouTube – Παντεχνής (1982) – Pantehnis, Pilot – Aronis / Efthimiadis | Comicdom.gr: Ελληνικά Κόμικς #31: Ελληνικά Διαμαντάκια
Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ – Φαντασμαγορικά Κόμιξ, σημείο τομής για τη γνωριμία του ελληνόφωνου κοινού με τα ενήλικα ευρωπαϊκά comics, παρότι εξέδωσε μόλις 15 τεύχη. Χάρη στον εκδότη του, Βασίλη Τουφεξή, πρωτοδημοσιεύονται στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, Robert Crumb, Guido Crepax, Quino, Muñoz/Sampayo, Gotlib και Enrique Breccia, αλλά και πολλοί Έλληνες δημιουργοί, όπως οι Λάζαρος Ζήκος, Μιχάλης Μιχαήλ, Μίλτος Σκούρας, Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, Ηλίας Πολίτης, Βαγγέλης Περρής, Βασίλης Πετρίδης κ.α.
Παράλληλα, η ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ εκδίδει για πρώτη φορά άλμπουμ της ΜΑΦΑΛΝΤΑ του Quino, δύο συλλογές των βετεράνων Ευάγγελου Τερζόπουλου (ΤΑΚΗΣ Ο ΚΟΥΚΟΥΕΣ) και Σταμάτη Πολενάκη (ΠΙΠΗΣ Ο ΠΑΠΙΑΣ), καθώς και το ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ, σε σχέδιο του Ro Marcenaro.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ| Περιοδικό “Εννέα” #47 – Άρης Μαλανδράκης – Να Πάθεις… Κολούμπρα
Η ΚΟΛΟΥΜΠΡΑ άνοιξε τον δρόμο και η δεκαετία του 1980 φέρνει μαζί της και μια νέα γενιά περιοδικών, με τη ΒΑΒΕΛ και, αργότερα, το ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ, να είναι αυτά που θα πρωταγωνιστήσουν. Δεν ήταν, όμως, μόνο αυτά: Το πρώτο τεύχος από το ΣΚΑΘΑΡΙ καταφθάνει στα περίπτερα τον Μάρτιο του 1980, με εκδότη τον Πάνο Κουτρουλάρη. Σε αυτό θα δημοσιευτούν, μεταξύ άλλων, τα EL ETERNAUTA και CORTO MALTESE, ενώ συνολικά θα κυκλοφορήσει 17 τεύχη πριν διακοπεί. Ο Πάνος Κουτρουλάρης στη συνέχεια, τον Δεκέμβρη του 1980, θα βγάλει το MAMΟΥΘ COMIX στο οποίο θα δημοσιευτούν comics των Francesco Tullio Altan και George Herriman, καθώς και ιστορίες των PEANUTS.
Τον Ιούνιο του 1980, κυκλοφορεί η ΤΡΥΠΑ, με εκδότη τον Τέο Ρόμβο, το οποίο θα βγάλει άλλα δύο τεύχη. Αν και δεν πρόκειται για ένα περιοδικό με βασική θεματική τα comics, σε αυτό θα δημοσιευτούν ιστορίες σημαντικών δημιουργών, όπως οι Wolinski και Λάζαρος Ζήκος. Αντίστοιχη πορεία είχε το περιοδικό TARKIDI, που επίσης έβγαλε τρία τεύχη, με το πρώτο να κυκλοφορεί τον Ιούνιο του 1980, με εκδότες τους αδερφούς Χατζάρα. Σε αυτό θα παρουσιαστούν, μεταξύ άλλων, ιστορίες των Howard Cruse και Gilbert Shelton. Έναν χρόνο μετά, τον Σεπτέμβριο του 1981 κυκλοφορεί το περιοδικό ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΑΤΑ, το οποίο συνολικά θα βγάλει 5 τεύχη, με εκδότη τον Νίκο Πλατή. Εξέχουσα θέση σε αυτό έχουν τα comics του Robert Crumb και του Jean-Marc Reiser.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΣΚΑΘΑΡΙ, ΜΑΜΟΥΘ COMIX, TARKIDI, ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΑΤΑ | Comicstreet: Μαμούθ Comix | periodikotrypa.wordpress.com – Η ΤΡΥΠΑ
Τη δεκαετία του 1980, ξεκινούν να εκδίδονται τα πρώτα άλμπουμ που συγκέντρωσαν τα strips του Αρκά, του δημιουργού-φαινόμενο, λόγω της τεράστιας δημοφιλίας του, εντός και εκτός συνόρων, καθώς δουλειές του έχουν μεταφραστεί σε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, πολωνικά, ρουμανικά, σέρβικα και βουλγάρικα! Η αρχή της κυκλοφορίας των άλμπουμ του, έγινε το 1981, με το πρώτο τεύχος του ΚΟΚΚΟΡΑ, από τα επτά που θα έβγαιναν μέσα στη δεκαετία, και ακολούθησαν τα SHOW BUSINESS, ΞΥΠΝΑΣ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΤΟ ΖΩΟ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ, και ΙΣΟΒΙΤΗΣ.
Τα comics του Αρκά αποτέλεσαν και ένα σημαντικότατο κομμάτι της δεκαετούς παραγωγής, αφού αριθμούσαν 20 από τα 95 συνολικά που βγήκαν μέσα στα 1980s.
Πηγές: Wikipedia.gr – Αρκάς | Soloup – Τα Ελληνικά Comics (σελ. 362)
Σημείο τομής για τα comics στην Ελλάδα, καθώς κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος της BABEΛ, με εκδότες τους Νίκη Τζούδα, Σταύρο Τσελεμέγκο και Γιώργο Μπαζίνα (με τον Γιώργο Σιούνα να εισέρχεται το 1985). Στο περιοδικό, που έμελλε να γαλουχήσει γενιές αναγνωστών και να αποτελέσει σχεδόν συνώνυμο των “ενήλικων” comics στην Ελλάδα, θα δημοσιευτούν comics των Quino, Altan, Moebius, Enki Bilal, Milo Manara, Jordi Bernett, Enrique Sanchez Abuli, κ.α.
Συγχρόνως, όμως, στις σελίδες της ΒΑΒΕΛ θα δημοσιευτούν δουλειές σημαντικών εγχώριων δημιουργών, όπως οι Σπύρος Δερβενιώτης, Γιώργος Μπότσος, Γιώργος Τραγάκης, Λάζαρος Ζήκος, Φώτης Πεχλιβανίδης, Ηλίας Ταμπακέας, Soloup, Πέτρος Ζερβός, Λέανδρος, κ.α. Στο τεύχος #7, τον Σεπτέμβριο του 1981, δημοσιεύεται το πρώτο μέρος της ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ του Γιάννη Καλαϊτζή και για πρώτη φορά ο ΚΟΚΚΟΡΑΣ του Αρκά. Αν και τυπικά μηνιαίο, στους 324 μήνες ζωής του περιοδικού εκδόθηκαν – λόγω παύσεων – 246 τεύχη, με το τελευταίο να κυκλοφορεί τον Ιούνιο του 2008.
Πηγές: Tovima.gr – Η «Βαβέλ» των κόμικς | Luben.tv – Η θρυλική Βαβέλ, ένα περιοδικό για κόμιξ και όχι μόνο | Wikipedia.gr – ΒΑΒΕΛ
Η ΒΑΒΟΥΡΑ ήταν πολυθεματικό ελληνικό περιοδικό comics της δεκαετίας του 1980. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1981 και ήταν αρχικά δεκαπενθήμερο, στη συνέχεια, όμως, έγινε εβδομαδιαίο και κυκλοφορούσε κάθε Παρασκευή. Είχε σαν υπότιτλο “Εβδομαδιαίο περιοδικό της πλάκας” και περιείχε ένα πλήθος από μικρές χιουμοριστικές ιστορίες, συνήθως μιας ή δύο σελίδων, οι οποίες ήταν κυρίως αγγλικής προέλευσης. Το εξώφυλλο ήταν έγχρωμο και το εσωτερικό του ασπρόμαυρο. Εκδότης του ήταν ο Νικόλαος Δεληγιώργης και διευθυντής ο Κώστας Μπαζαίος.
Οι ιστορίες ήταν κυρίως μεταφράσεις από αγγλικά περιοδικά, όπως τα ΒEANO, BUSTER και άλλα. Δεν έλειπαν, ωστόσο, και αναδημοσιεύσεις από ισπανικά κόμικς, όπως τα ZIPPY Y ZAPPE του Escobar και ΑΝΤΙΡΙΞ ΣΥΜΦΩΝΙΞ (Mortadelo y Filemón) και ΟΔΟΣ ΤΡΕΛΑΣ 13 (13, Rue del Percebe) του Francisco Ibáñez, το οποίο βρισκόταν στο οπισθόφυλλο κάθε τεύχους.
Η ΒΑΒΟΥΡΑ σημείωσε τεράστια επιτυχία στο νεαρό κόσμο της εποχής και ξεχώριζε από τα άλλα περιοδικά για το σουρεαλιστικό χιούμορ του. Η κυκλοφορία του συνέχισε μέχρι που πλησίασε τα 400 τεύχη (σε δύο περιόδους έκδοσης).
Πηγή: Wikipedia – Βαβούρα
Ξεκινά να εκδίδεται η σειρά ΦΡΟΥΤΟΠΙΑ από τον συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας Ευγένιο Τριβιζά και τον σκιτσογράφο Νίκο Μαρουλάκη. Η σειρά, η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη (και αργότερα συμπεριλήφθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ), ολοκληρώθηκε σε τρεις κύκλους, που αποτελούνταν από 50 τεύχη, ενώ το 1985 μεταφέρθηκε στην ελληνική τηλεόραση από την ΕΡΤ, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία και αποτελώντας σημείο αναφοράς για παιδιά και ενήλικες.
Πηγές: Wikipedia: Φρουτοπία | Ertopen.com – 29 χρόνια από την εξαφάνιση του Μανώλη του μανάβη | Tlife.gr – Ο Ευγένιος Τριβιζάς ποζάρει με τις αυθεντικές κούκλες της Φρουτοπίας!
Κυκλοφορεί η ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ, το πρώτο άλμπουμ της σειράς ΟΙ ΚΩΜΩΔΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ, της – ίσως – σημαντικότερης σειράς που έχει να επιδείξει η ελληνική παραγωγή και η οποία μετέφερε σε comics και τις έντεκα κωμωδίες του Αθηναίου σατυρικού ποιητή. Δημιουργοί τους, ο συγγραφέας Τάσος Αποστολίδης και ο εικονογράφος Γιώργος Ακοκαλίδης. Στη δεκαετία του ’80, φαινόταν αδιανόητο να παραχθεί στην Ελλάδα σειρά από comic albums. Άλλωστε, δεν είχε επιχειρηθεί κάτι ανάλογο μέχρι τότε. Εκδότης και δημιουργοί τόλμησαν και δικαιώθηκαν.
Στα 35 χρόνια κυκλοφορίας τους, οι ΟΙ ΚΩΜΩΔΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ, με συνεχείς επανεκδόσεις, ξεπέρασαν σε πωλήσεις στην Ελλάδα το ένα εκατομμύριο αντίτυπα! Τιμήθηκαν από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου, παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος “Πολιτισμός 2007-2013″ με την παραγωγή: ”DHE DUTY OF COMEDY”, ενώ η ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ ήταν ένα από τα 100.000 βιβλία, από όλο τον κόσμο, που δόμησαν τον “Παρθενώνα των Βιβλίων”, το εμβληματικό αυτό έργο της Marta Minujin, στο Κάσελ της Γερμανίας. Η ίδια κωμωδία κυκλοφόρησε σε κινούμενα σχέδια, στα ελληνικά και αγγλικά, σε DVD (εκδ: GRAFO ΑΕ).
Τέσσερις κωμωδίες δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες, σε εφημερίδες, καθώς και στο ΑΕΡΟΣΤΑΤΟ, περιοδικό που διανέμεται σε μαθητές σχολείων της ομογένειας σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία. Αποσπάσματά τους υπάρχουν ακόμη σε σχολικά βιβλία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στον “Μαραθώνιο Ανάγνωσης” του 2012-2013, δέκα κωμωδίες διαβάστηκαν από 25.000 μαθητές, από 1.200 Δημοτικά σχολεία. Σχολικοί, αλλά και επαγγελματικοί θίασοι, κατά καιρούς, ανέβασαν θεατρικές παραστάσεις κωμωδιών του Αριστοφάνη που βασίζονταν στην comics εκδοχή!
Επτά κωμωδίες μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και τουρκικά, ενώ και οι 11 πωλούνται ηλεκτρονικά στα ελληνικά και αγγλικά. Με Υπουργική απόφαση, εδώ και πέντε χρόνια, τα βιβλία διατίθενται από τα πωλητήρια των Αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας.
Σεβόμενοι απόλυτα τον μύθο, τη σπιρτάδα και τα ευρήματα του Αριστοφάνη, οι δημιουργοί, πέρασαν εύστοχα στις διασκευές τους στοιχεία της σύγχρονης πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας, τονίζοντας έτσι τη διαχρονικότητα των θεμάτων και των μηνυμάτων του μεγάλου κωμωδιογράφου.
Τα comics, στα ελληνικά, κυκλοφορούν σήμερα από το Μεταίχμιο (η πρώτη έκδοση έγινε από τις Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις), ενώ οι ξενόγλωσσες εκδόσεις από τους: ΚώΜΟΣ, ENDELECHEIA και ISTOS.
Πηγή: Αρχείο Τάσου Αποστολίδη.
Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την Αναδρομική Έκθεση του Τάσου Αποστολίδη, που φιλοξενούμε στο Ψηφιακό Μουσείο Comics.
Κυκλοφορεί σε άλμπουμ η ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ του Γιάννη Καλαϊτζή. Πρόκειται για σημείο τομής στην ιστορία των ελληνικών comics, καθώς, πέραν της ποιότητας του, ουσιαστικά εγκαινιάζει ένα νέο ύφος πιο σοβαρό, λιγότερο σατιρικό, που επικεντρώνεται στις λεπτομέρειες της ζωής με κινηματογραφικού τύπου αφήγηση. Η ιστορία έκανε την εμφάνισή της στο τεύχος #7 του περιοδικού ΒΑΒΕΛ, τον Σεπτέμβριο του 1981 και ήταν το πρώτο comic του Γιάννη Καλαϊτζή, παρότι ο ίδιος κινούνταν στον χώρο της γελοιογραφίας από τη δεκαετία του 1960.
Η ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ δεν ολοκληρώθηκε ποτέ στις σελίδες της ΒΑΒΕΛ,, αλλά εκδόθηκε το 1984 ως άλμπουμ, από τις εκδόσεις Πολύτυπο.
Πηγές: Comicstreet.gr – ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ
Ο Γιώργος Μπαζίνας αποχωρεί από τη ΒΑΒΕΛ και τον Δεκέμβριο του 1984, κυκλοφορεί το τεύχος #0 του ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ, ενός περιοδικού με περισσότερο χιουμοριστικό ύφος, που θα αποτελέσει το “αντίπαλο δέος” της ΒΑΒΕΛ, δημιουργώντας “στρατόπεδα” και φανατικούς τόσο των μεν, όσο και των δε. Το ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ δημοσίευσε, μεταξύ πολλών άλλων, comics των Αρκά, Βιτάλη, Δερβενιώτη, Lauzier, Liberatore, Serpieri, Edika και Reiser.
To περιοδικό θα σταματήσει τον Δεκέμβριο του 1996 και θα επιστρέψει τον Απρίλιο του 2007, εκδίδοντας συνολικά 17 τεύχη. Ενδιάμεσα, ο Μπαζίνας είχε προχωρήσει στην έκδοση της ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ και του ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ, δύο περιοδικών με διηγήματα, ειδήσεις, και comics, από το χώρο της επιστημονικής φαντασίας. “Δεν ακολουθήσαμε ποτέ κανόνες marketing”, θα έλεγε ο Μπαζίνας χρόνια μετά σε συνέντευξή του. “Κάνουμε κάτι που μας αρέσει, και αν βρούμε το κοινό μας, το βρήκαμε”.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ | Redworlds.gr – Συνέντευξη του Γιώργου Μπαζίνα στον Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου.
Η Χαρλένικ Ελλάς Εκδοτική Α.Β.Ε.Ε. ξεκινά το imprint Star Comics, μέσα από το οποίο έβγαλε τα STORM, CAMELOT 3000 και ΕΡΙΚ ΚΑΣΤΕΛ. H κυκλοφορία της σειράς διαφημίστηκε στην τηλεόραση, κάτι πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή, ενώ τα τρία comics ξεχώρισαν χάρη στην εξαιρετική ποιότητα έκδοσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει πως η εκδοτική λογόκρινε δύο σελίδες από το τελευταίο τεύχος του CAMELOT 3000, λόγω ενός panel που έδειχνε δύο ηρωίδες του στο κρεβάτι.
Αφού πρώτα είχε κυκλοφορήσει comics όπως τα FLASH GORDON, ΦΡΙΤΣ Ο ΓΑΤΟΣ και ΛΟΥΚΙ ΛΟΥΚ, η Μαμούθ Comix ξεκινά να εκδίδει τίτλους της Marvel. 4 ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ, ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΙΝΤΙΑΝΑ ΤΖΟΟΥΝΣ, ΣΠΑΪΝΤΕΡ-ΓΟΥΜΑΝ και X-MEN, με το τελευταίο να διαρκεί μέχρι το 1994 και να αποτελεί τον μακροβιότερο τίτλο της εκδοτικής, κυκλοφορώντας 83 τεύχη, ενώ ανάμεσα στα storylines που δημοσιεύτηκαν ήταν και το θρυλικό “The Dark Phoenix Saga”.
Από τη Μαμούθ Comix, θα κυκλοφορήσουν επίσης, μεταξύ άλλων, αυτή τη δεκαετία, τα ΘΟΡ, ΚΟΡΤΟ ΜΑΛΤΕΖΕ, ΑΣΤΕΡΙΞ, ΙΖΝΟΓΚΟΥΝΤ και ΣΝΟΥΠΥ.
Πρόδρομος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κόμικς Αθήνας, του γνωστού και ως Φεστιβάλ της Βαβέλ, η έκθεση Ο Κόσμος των Κόμικς (Και Όχι Μόνο) πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 1987 (29 Οκτωβρίου – 13 Νοεμβρίου) από το περιοδικό ΒΑΒΕΛ στον Χώρο Τέχνης “Εύμαρος”. Η έκθεση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Μιχάλη Μιχαήλ, που έφυγε από τη ζωή λίγες ημέρες πριν την έναρξή της, και σε αυτήν συμμετείχαν με έργα τους έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες. Η είσοδος ήταν ελεύθερη και ως διοργανωτές αναφέρονταν ο Χώρος Τέχνης “Εύμαρος”, το Περιοδικό ΒΑΒΕΛ και η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς.
Πηγή: Greekcomics.gr
Ξεκινά να εκδίδεται το περιοδικό ΚΟΜΙΞ από τη Γενική Εκδοτική Αττικής (μετέπειτα “Νέα Ακτίνα”), ένα περιοδικό που είχε ως στόχο να γνωρίσει στο ελληνικό κοινό μεγάλους δημιουργούς των comics της Disney, όπως τον Carl Barks και τον Don Rosa, οι οποίοι, ενώ γνώριζαν μεγάλη επιτυχία στην Αμερική, στην Ελλάδα είχαν παραμείνει ανώνυμοι στις σελίδες του περιοδικού ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ. Το ΚΟΜΙΞ ξεκίνησε με 36 σελίδες στα πρώτα τεύχη και σιγά σιγά αναπτυσσόταν, με αποτέλεσμα, μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της ζωής του, να έχει φτάσει τις 84 και αρκετά τεύχη να ξεπερνούν τις 100.
Τα τεύχη του περιοδικού διαφημίστηκαν ως συλλεκτικά και τελικά έγιναν, καθώς εκτός του σημαντικού περιεχομένου τους, επρόκειτο για μια πολύ προσεγμένη και πρωτοποριακή έκδοση. Το περιοδικό κυκλοφόρησε 303 τεύχη, προτού διακοπεί και στη συνέχεια επανεκκινήσει από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
Πηγή: komix.fandom.com – ΚΟΜΙΞ
Παρότι είχαν προηγηθεί βιβλιοπωλεία με comics, το Solaris της Δέσποινας Παπαδοπούλου, είναι το πρώτο που σταδιακά μετατράπηκε σε comic shop, μειώνοντας και στη συνέχεια βάζοντας τέλος στο κυνήγι των αμερικανικών τευχών. Μέχρι τότε, υπήρχαν τρεις τρόποι να αποκτήσεις αμερικανικά comics: έπαιρνες σβάρνα περίπτερα και Βασιλόπουλο στο Ψυχικό, έστελνες χρήματα σε comic shops της Αμερικής (μέσω διαφημίσεων στα τεύχη), ή πήγαινες στην Εφορία και μετά στην τράπεζα για να βγάλεις επιταγή, με την ελπίδα να έρθουν τα τεύχη κι όταν έρθουν να μην είναι ταλαιπωρημένα ή σκισμένα (ενδεικτικά, η Marvel έστελνε τα τεύχη σε φακέλους ανοιχτούς από την πάνω και την κάτω πλευρά).
Πέρα, όμως, από αυτή τη σημαντική εξέλιξη, το Solaris (πάντα στη Μπόταση 6 στα Εξάρχεια) αποτέλεσε το πρώτο σταθερό σημείο αναφοράς για τους φίλους των αμερικανικών (και όχι μόνο) comics, βάζοντας τον σπόρο για την κοινότητα που γεννιόταν τότε, αλλά και ανοίγοντας τον δρόμο για τα comic shops που ακολούθησαν.
Κατά κοινή αποδοχή, η δεκαετία του 1990 ήταν πολύ δύσκολη για την εγχώρια βιομηχανία comics. Σημαντικές εκδοτικές, όπως ο Καμπανάς, εξαφανίζονται, η Μαμούθ Comix σταματά την κυκλοφορία των υπερηρωικών της comics, το ΑΓΟΡΙ παύει την κυκλοφορία του, ενώ, τον Ιούνιο του 1994, κυκλοφορεί το τελευταίο τεύχος του ΜΠΛΕΚ. Η εγχώρια παραγωγή των ελληνικών άλμπουμ μειώνεται, όμως αρκετοί δημιουργοί συνεχίζουν κυκλοφορώντας σημαντικές δουλειές. Πέραν του Αρκά, του οποίου το ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ ξεκινά να δημοσιεύεται στο Ε της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, κάνοντας τα ελληνικά comics γνωστότερα σ’ ένα ευρύτερο κοινό, ο Soloup κυκλοφορεί το ΜΗΤΣΟΣ ΚΥΚΛΑΜΙΝΟΣ, ο Γιάννης Καλαϊτζής το ΜΑΥΡΟ ΕΙΔΩΛΟ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, ο Τάσος Αποστολίδης τα OI ΑΘΛΟΙ ΤΟΥ ΒΟΥΓΔΟΥΠΟΥ και ο Σπύρος Δερβενιώτης τα ΦΑΝΟΥΡΗΣ ΑΠΛΑΣ, σε σενάριο Δημήτρη Βανέλλη και Δημήτρη Καλαϊτζή.
Τέλος, μέσα στη δεκαετία εμφανίζονται τα πρώτα ελληνικά ενημερωτικά fanzines για comics (COMICS FAN, COMICMANIA, COMICDOM) και, σποραδικά, κάποια fanzines με comics, όπως το TRASHCAN του Γιώργου Τσούκη.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΑΓΟΡΙ, ΜΠΛΕΚ, ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ, ΟΙ ΑΘΛΟΙ ΤΟΥ ΒΟΥΓΔΟΥΠΟΥ, ΦΑΝΟΥΡΗΣ ΑΠΛΑΣ, ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΕΙΔΩΛΟ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, ΜΗΤΣΟΣ ΚΥΚΛΑΜΙΝΟΣ, COMIC FAN, COMICMANIA | Comicdom.gr – COMICDOM FANZINE| Fanzines.gr – TRASHCAN
Ξεκινάει το Α’ Πανελλήνιο Φεστιβάλ Κόμικς, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι και τις 30 Ιανουαρίου. Τόπος διεξαγωγής του, το Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας. Το Φεστιβάλ διοργανώνει το περιοδικό ΝΕΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, εκδότης του οποίου ήταν ο Γιάννης Στεφανάκις. Αφορμή για τη διοργάνωση αποτέλεσε το 8ο τεύχος του περιοδικού, που είχε κυκλοφορήσει το 1990 και ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένo στα comics, ενώ το #17 ήταν αφιερωμένο στο Φεστιβάλ.
Η δεύτερη διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί 18 χρόνια μετά, στο ίδιο μέρος.
Πηγές: Αρχείο Γιάννη Στεφανάκι | hellascomicsfestival.wordpress.com
Ο Κώστας Γιαννίκος ιδρύει την Modern Times, η οποία θα αποτελέσει τη σημαντικότερη εκδοτική στον χώρο των μεταφρασμένων comics για τη δεκαετία. Μάλιστα, παράλληλα με τα γνωστά υπερηρωικά, η Modern Times μεταφράζει και κυκλοφορεί για πρώτη φορά τα comics της Vertigo (SANDMAN, BOOKS OF MAGIC). Οι περισσότερες κυκλοφορίες της σχετίζονταν με σειρές κινουμένων σχεδίων που προβάλλονταν στην τηλεόραση, ενώ αρκετά συχνές ήταν και οι διαφημίσεις των comics της εκδοτικής που προβάλλονταν στους εκάστοτε τηλεοπτικούς σταθμούς με τους οποίους είχε συνεργασία ο εκδότης.
Ξεκινάει το 1ο Φεστιβάλ της Βαβέλ, με τίτλο “Τα Γήινα και Φλογερά Χρώματα της Μεσογείου”. Το Φεστιβάλ θα διαρκέσει μέχρι και τις 4 Οκτωβρίου και θα πραγματοποιηθεί στις Εγκαταστάσεις του Δήμου Αθηναίων στο Γκάζι.
Τα επόμενα χρόνια, το Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς Αθήνας, το Φεστιβάλ της Βαβέλ όπως συχνά αναφερόταν, αποτέλεσε θεσμό στα πολιτιστικά δρώμενα της Αθήνας. Είχε αποκλειστικά πολιτιστικό και επικοινωνιακό προσανατολισμό, παρουσιάζοντας το έργο παγκοσμίως αναγνωρισμένων καλλιτεχνών, από τους χώρους των comics, των εικαστικών τεχνών και της μουσικής.
Το Φεστιβάλ πραγματοποιούνταν ανελλιπώς μέχρι το 2009, ενώ το 2012 έγινε μία ακόμη διοργάνωση, η 14η, αυτή τη φορά όχι στον παραδοσιακό χώρο διεξαγωγής, τον μεγάλο περιβάλλοντα χώρο του ιστορικού βιομηχανικού συγκροτήματος της “Τεχνόπολις” του Δήμου Αθηναίων, αλλά στη Διπλάρειο Σχολή.
Αναλυτικές πληροφορίες για όλες τις διοργανώσεις, καθώς και οπτικό υλικό, στον τομέα Φεστιβάλ & Εκδηλώσεις, και τη σελίδα της εκδήλωσης.
Πηγή: babelcomicsfestival.gr
Η δεκαετία χαρακτηρίζεται από εκδοτικό οργασμό, καθώς κυκλοφορούν 280 νέα άλμπουμ, δηλαδή περισσότερα από όλες τις προηγούμενες δεκαετίες μαζί!
Σημαντικό ρόλο στην άνθηση της σκηνής, έπαιξε η εμφάνιση νέων εκδοτικών, όπως οι Ψυχής Τα Λαμπυρίσματα (που κυκλοφορούν το πρώτο ελληνικό υπερηρωικό comic, το ΥΨΙΛΟΝ των Βασίλη Χειλά και Θάνου Κόλλια, καθώς και ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΦΟΙΝΙΚΑ του Γιάννη Ρουμπούλια, που θα γνώριζε μεγάλη επιτυχία), Giganto (που κυκλοφορούν το ανανεωμένο SUBART και το ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ: VICTOR VAN DREAD του Βασίλη Λώλου), Ένατη Διάσταση (ΠΟΡΤΕΣ, YELLOW BOY, RED DOT COMIX), Comicdom Press (ΚΟΥΡΑΦΕΛΚΥΘΡΑ, ΣΥΝΔΡΟΜΟ).
H ανάπτυξη των comics φέρνει και νέες εκδοτικές με μεταφρασμένες εκδόσεις, όπως οι Jemma Press, Anubis, ΚΨΜ, Helm, Zoobus και Κορμοράνος. Φυσικά, η έλευση του διαδικτύου έφερε και νέους τρόπους προβολής των Ελλήνων καλλιτεχνών, κάνοντας δυνατή τη δημοσίευση των πρώτων ελληνικών webcomics, αλλά και νέες εναλλακτικές σε όσους επιθυμούν να παραγγείλουν comics από το εξωτερικό. Παράλληλα, όμως, στο διαδίκτυο εμφανίζονται και αρκετά sites που ασχολούνται με τα comics. Το forum του Comicart εμφανίστηκε το 2001 και αποτέλεσε μάλλον την πρώτη διαδικτυακή κοινότητα που φιλοξένησε κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες θέσεις και αντιπαραθέσεις. Αντίστοιχα, το Greekcomics.gr ξεκινά να δραστηριοποιείται από το 2006, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταγραφή των ελληνικών εκδόσεων. Η επιτυχία του οδήγησε και στη δημιουργία της Λέσχης Φίλων Comics.
Τέλος, στις αρχές του 2000 άνοιξαν κι άλλα comic shops στην Αθήνα όπως το Relax Your Soul και το Comicworld. Μάλιστα, το Comicworld, πριν καν ξεκινήσει τη λειτουργία του, συμμετείχε στη διοργάνωση του βραχύβιου MAD COMICFEST, ενώ διοργάνωσε για πρώτη φορά το 24 Hour Comics Day Hellas, ξεκινώντας άλλη μια εκδήλωση που θα συνέχιζε τα επόμενα χρόνια.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΥΨΙΛΟΝ, SUBART COMICS, Η ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ, Δημήτρης Βιτάλης: Και τα μυαλά στις… πόρτες!, YELLOW BOY, RED DOT COMIX, ΣΥΝΔΡΟΜΟ, ΚΟΥΡΑΦΕΛΚΥΘΡΑ | Comicstreet.gr – Greekcomics.gr | Comicdom.gr – Ελληνικά Comics: Ανασκόπηση των 00s, Relaxcomics.gr, Comicworld.gr – Εκδηλώσεις | Soloup – Τα Ελληνικά Comics
Υπό την καθοδήγηση του σκιτσογράφου Γιώργου Κωνσταντίνου δημιουργείται από το 1997 η ομάδα Εικονοστρόβιλος (ΧΩΜΑΤΕΡΗ) από την οποία θα προκύψει τελικά η Ένατη Διάσταση. Τον Απρίλιο, κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος της αυτοχρηματοδοτούμενης έκδοσης ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΥΛΗ από την ομάδα Ένατη Διάσταση (Νίκος Δαλαμπύρας, Πάνος Κρητικός, Παύλος Γενίτσαρης). Θα ακολουθήσουν άλλα 8 τεύχη. Η ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΥΛΗ αποτέλεσε μια ανθολογία comics από νέους δημιουργούς (μεταξύ άλλων συμμετείχαν οι Γιώργος Τσούκης/Trashman, Χρήστος Σταμπουλής, Παύλος Γενίτσαρης, Ευνομία, Σταύρος Κιουτσιούκης) που επιθυμούσαν να προωθήσουν τη δουλειά τους σε ένα, όσο το δυνατό, ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.
Η ομάδα της Ένατης Διάστασης θα διοργανώσει και μια έκθεση, που θα εξελιχθεί σε θεσμό κι εφαλτήριο για πολλούς νέους δημιουργούς και από την οποία θα ξεπηδήσει αρκετά αργότερα και η ομάδα Inkorrekt.
Πηγές: Ένατη Διάσταση | Wikipedia: Ενατη Διάσταση | Comicdom.gr – Ελληνικά Comics: Ανασκόπηση των 00s
Ξεκινά η κυκλοφορία του περιοδικού 9 της Ελευθεροτυπίας, με υπεύθυνο έκδοσης τον Άγγελο Μαστοράκη, μιας πρωτοβουλίας που κατάφερε να φέρει τα comics και την επιστημονική φαντασία στα σπίτια ακόμη περισσότερων Ελλήνων με αποτέλεσμα να αποκτήσουν ευρύτερη αναγνώριση καλλιτέχνες που ήδη είχαν σημαντικό έργο (Πέτρος Ζερβός, Ηλίας Ταμπακέας, Σπύρος Δερβενιώτης, Λέανδρος, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος) ενώ, χάρη στον διαγωνισμό του, αναδεικνύονται και νέοι δημιουργοί όπως ο Ηλίας Κυριαζής και ο Τάσος Παπαϊωάννου. Οι δυο τελευταίοι, μάλιστα, μαζί με τους Κων, Βασίλη Μπίμπα, και Αντρέα Παναγιωτόπουλο, συγκροτούν αργότερα το περιοδικό SUBART.
Πηγή: wiki.redworlds.gr – 9 (Περιοδικό)
Εγκαίνια της πρώτης έκθεσης comics & εικονογράφησης “Εν Αιθρία”, μιας πρωτοβουλίας του δημιουργού comics και ζωγράφου, Γαβριήλ Τομπαλίδη, που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του καλλιτέχνη Τριαντάφυλλου Ελευθερίου. Η πρώτη Εν Αιθρία φιλοξενήθηκε στον εκθεσιακό χώρο της Ένωσης Πτυχιούχων Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΕΠΑΣΚΤ) στην Πλάκα, με τη συμμετοχή 21 δημιουργών και διήρκησε μέχρι τις 2 Μαρτίου. Η έκθεση εξελίχθηκε σε θεσμό και συνεχίζει να πραγματοποιείται μέχρι και σήμερα, με την Comicdom Press να έχει αναλάβει πλέον τη διοργάνωση, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γαβριήλ Τομπαλίδη.
Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την Έκθεση Εν Αιθρία, που φιλοξενούμε στο Ψηφιακό Μουσείο Comics, και ανθολογεί 75 από τα πλέον ενδιαφέροντα έργα που παρουσιάστηκαν σε αυτή.
Πραγματοποιείται στη Μυτιλήνη, από τις 10 έως και τις 17 Μαϊου, η επιστημονική διημερίδα με τίτλο “Μια Δημιουργική Διαδρομή Μεταξύ Φαντασίας και Πραγματικότητας”. Υπεύθυνη η ομάδα Iconotopia, η οποία είχε δημιουργηθεί ένα χρόνο νωρίτερα από τους Εύη Σαμπανίκου, Αβραάμ Κάουα, Πάνο Κρητικό και Μυρτώ Τσελέντη, και η οποία συνεργαζόταν με το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με σκοπό τη μελέτη της ιστορίας και θεωρίας των comics.
Τόσο η διημερίδα, όσο και η έκθεση που τη συνόδευε, ήταν η πρώτες ακαδημαϊκές προσπάθειες που έγιναν για την καταγραφή και μελέτη της ιστορίας των comics στην Ελλάδα.
Πηγές: Greekcomics.gr: Μεταξύ Φαντασίας και Πραγματικότητας | Comicdom.gr – Ελληνικά Comics: Ανασκόπηση των 00s
Δίνονται τα πρώτα ελληνικά βραβεία comics, τα Comicdom Awards. Πρόκειται για ένα θεσμό που εξελίχθηκε με τον καιρό και πλέον έχει μετεξελιχθεί στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς. Το πρώτο Comicdom Award για Best Greek Comic κέρδισε το KA-POW (υπεύθυνος έκδοσης: Γαβριήλ Τομπαλίδης), ενώ τα πρώτα βραβεία Best Writer και Best Artist κέρδισαν αντίστοιχα ο Βασίλης Λώλος και ο Ηλίας Κυριαζής.
Από την επόμενη χρονιά, μέχρι και σήμερα, η απονομή των βραβείων θα γίνεται στο πλαίσιο του διεθνούς φεστιβάλ comics, Comicdom Con Athens, ενώ από το 2015, τις υποψηφιότητες και εν συνεχεία τα βραβεία, αποφασίζει η Ακαδημία των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς, αποτελούμενη από καλλιτέχνες, εκδότες, δημοσιογράφους, μεταφραστές, ιδιοκτήτες καταστημάτων comics και ιδιοκτήτες διαδικτυακών ιστότοπων.
Πηγές: Ελληνικά Βραβεία Κόμικς
ΓΑΛΕΡΑ για τις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Αυτό είναι το πλήρες όνομα του περιοδικού που δημιούργησε ο πολιτικός σκιτσογράφος Γιάννης Καλαϊτζής, γνωστός από τη μακρά θητεία του στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, με διευθυντή τον ίδιο και διευθυντή σύνταξης τον Χριστόφορο Κάσδαγλη. Εκδιδόταν από τον Συνεταιρισμό Ερετών (ερέτης στα αρχαία ελληνικά σημαίνει “κωπηλάτης”).
Η ύλη του περιοδικού κάλυπτε τους τομείς της πολιτικής, της κοινωνίας, των κινημάτων και του πολιτισμού, με σαφή αριστερό προσανατολισμό. Περιείχε comics και εικονογραφήσεις δημιουργών όπως ο Σταύρος Ντίλιος, ο Soloup, ο Σπύρος Δερβενιώτης, και ο Γιάννης Δερμεντζόγλου (μεταξύ πολλών άλλων), ενώ στα τεύχη του πρωτοδημοσιεύθηκαν σελίδες από άλμπουμ που κυκλοφόρησαν αργότερα στην Ελλάδα, όπως αποσπάσματα από το MAUS του Art Spiegelmann, και το PALESTINE του Joe Sacco.
Το 2006, το περιοδικό μηνύθηκε από τον πολιτικό Γιώργο Καρατζαφέρη για αναφορά του σε λεζάντα εικόνας. Τον Φεβρουάριο του 2010, ενώ η ύλη του τεύχους #52 είχε ήδη συγκεντρωθεί, η έκδοση διακόπηκε για οικονομικούς λόγους.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΓΑΛΕΡΑ | Efsyn.gr – Η Γαλέρα των κόμικς | Greekcomics.gr: ΓΑΛΕΡΑ για τις Ακυβέρνητες Πολιτείες
Στις 6 και 7 Μαϊου, πραγματοποιείται το Comicdom Con Athens, το πρώτο εγχώριο φεστιβάλ αποκλειστικά αφιερωμένο στα comics, που θα διοργάνωναν κάθε χρόνο στο εξής, η ομάδα του Comicdom και η Ελληνοαμερικανική Ένωση. Την πρώτη χρονιά, στους διοργανωτές ήταν και το Media Lab του Tμήματος Eπικοινωνίας Mέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ τα τελευταία χρόνια προστέθηκε στους διοργανωτές και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος. Η πρώτη εγχώρια εκδήλωση του είδους, είναι βασισμένη στα πρότυπα αντίστοιχων διεθνών διοργανώσεων, καθώς περιλαμβάνει μέχρι σήμερα bazaar εκδοτικών και καταστημάτων, artists alley, self-publishers alley, διεθνείς δημιουργούς και εκθέσεις, sketch events, προβολές, workshops, παρουσιάσεις νέων τίτλων, bazaar καταστημάτων και εκδοτικών, τον διαγωνισμό Comicdom Cosplay (επίσημο προκριματικό του EuroCosplay), παιδικό πρόγραμμα, καθώς και την απονομή των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς.
Το Comicdom Con Athens θα συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της ελληνικής σκηνής (ενδεικτικά, στην πρώτη διοργάνωση υπήρχαν μόνο τρία fanzines ενώ στις πιο πρόσφατες συμμετέχουν περισσότεροι από 50 δημιουργοί fanzines, οι οποίοι επιλέγονται από υπερ-διπλάσιες αιτήσεις), ενώ θα αποτελούσε και πρότυπο για όλες τις διοργανώσεις που θα εμφανίζονταν μια δεκαετία αργότερα.
Πηγές: Comicdom.gr – Comicdom Press, Comicdom-con.gr
Περισσότερο από 10 χρόνια μετά το τελευταίο του τεύχος, το ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ επιστρέφει στα περίπτερα τον Μάιο του 2007, με νέα αρίθμηση. Από άποψη δημιουργών, εμφανίστηκαν κάποιοι παλιοί γνώριμοι, όπως οι Binet, Wolinski, Tha & Bigart, Βιτάλης, Δερβενιώτης, αλλά και αρκετοί καινούριοι. Θα κυκλοφορήσει 17 τεύχη συνολικά, προτού μας αποχαιρετήσει για πάντα τον Δεκέμβριο του 2008.
Πηγές: Comicstreet.gr – Παρά Πέντε (Β΄Περίοδος)
Στη σελίδα του Comicdom.gr, ανεβαίνει το πρώτο comic strip ΚΟΥΡΑΦΕΛΚΥΘΡΑ του Αντώνη Βαβαγιάννη, που έμελλε τα επόμενα χρόνια να γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και φανατικό κοινό, μία από τις λιγοστές περιπτώσεις που η δημοφιλία ενός comic ξέφυγε από τα στενά όρια της κοινότητας, και έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό. Δύο χρόνια μετά, θα κυκλοφορούσε από την τότε νεοσύστατη Comicdom Press, το αλμπουμάκι ΚΟΥΡΑΦΕΛΚΥΘΡΑ – Δεν Είναι Καν Λέξη.
Το 2011, τα διαδικτυακά Κουραφέλκυθρα θα μεταπηδούσαν στη μεγαλύτερη πλατφόρμα διαδικτυακών comics, socomic.gr, και την έκδοσή τους θα αναλάμβανε στο εξής, η Jemma Press. Σήμερα, το webcomic δημοσιεύεται στο Luben.tv.
Το τεύχος #246 είναι το τελευταίο τεύχος που κυκλοφορεί η ΒΑΒΕΛ. Ένα χρόνο αργότερα, στα περίπτερα εμφανίζεται ένα νέο περιοδικό, το MOV, που αποτελεί τη φυσική συνέχεια της ΒΑΒΕΛ. Τον επόμενο χρόνο, θα πραγματοποιηθεί και το 13ο Φεστιβάλ Βαβέλ, το οποίο είναι και το τελευταίο που θα γίνει στο Γκάζι.
Πηγές: Luben.tv – Η θρυλική βαβέλ, ένα περιοδικό για κόμιξ και όχι μόνο | In2life.gr – 13ο Φεστιβάλ Κόμικς Βαβέλ | Comicdom.gr – Ελληνικά Comics: Ανασκόπηση των 00s
Για πρώτη φορά, Έλληνας δημιουργός κερδίζει ένα Harvey Αward, ένα από τα σημαντικότερα βραβεία comics της αμερικανικής βιομηχανίας. Ο Βασίλης Λώλος χρίστηκε νικητής στην κατηγορία “Best New Talent” για το comic LAST CALL, που κυκλοφόρησε από την Oni Press. Παρότι παραμένει ο μοναδικός μέχρι σήμερα που έχει λάβει αυτή την τιμή, τα επόμενα χρόνια αρκετοί Έλληνες δημιουργοί θα έκαναν δουλειές στο εξωτερικό, ανάμεσά τους, ο Ηλίας Κυριαζής, ο Βασίλης Γκογκτζιλάς, ο Μιχάλης Διαλυνάς, η DaΝi, ο Γιάννης Μυλωνογιάννης, ο Γιάννης Ρουμπούλιας, ο Γιώργος Καμπάδαης, ο Μάνος Λαγουβάρδος, ο Νίκος Κούτσης και η Ευγενία Κουμάκη.
Πηγή: Cbr. gr – 2008 Harvey Award Winners
Κυκλοφορεί, από τις εκδόσεις Ίκαρος, το LOGICOMIX, σε σενάριο Απόστολου Δοξιάδη και Χρίστου Παπαδημητρίου, με εικονογράφηση του Αλέκου Παπαδάτου και της Annie Di Donna. Πρόκειται για το πιο επιτυχημένο διεθνώς ελληνικό comic, αφού έγινε μπεστ σέλερ στην Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ολλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ, μέχρι σήμερα, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 10 γλώσσες.
Πηγές: Wikipedia – Logicomix
Η κρίση έφερε λουκέτα και μείωση των ελληνικών εκδόσεων, αλλά τα ελληνικά comics παρέμειναν ζωντανά, αναζητώντας και νέες διεξόδους.
Η οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα η ελληνική σκηνή να συρρικνωθεί, ειδικά στον τομέα των καταστημάτων. Έκλεισε το Solaris στη Γλυφάδα, το Comicworld στο Χαλάνδρι, το Jemma στην Καλλιθέα και άλλα comic shops στην επαρχία, ενώ και η καφετέρια Cofix στη Θεσσαλονίκη έκλεισε το 2010, μετά από επτά χρόνια λειτουργίας.
Μπορεί οι εκδόσεις να είναι λιγότερες, όμως υπήρξαν εξίσου ποιοτικές. Μερικά από τα comics που ξεχώρισαν είναι τα ΙΠΤΑΜΕΝΟΙ ΔΙΣΚΟΙ (Γιώργος Τσούκης), ELYSIUM ONLINE (Ηλίας Κυριαζής), ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ (Χρήστος Σταμπουλής), FEATHERS (Έκτορας), ΚΟΥΛΟΥΡΙ (Tomek), SHARK NATION (Σπύρος Δερβενιώτης), GALAXIA (Μάνος Λαγουβάρδος), HOMO (Δημήτρης Καμμένος), ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΕΛΙΔΟΝΟΥ (Γιώργος Τσιαμάντας), TO ΓΙΟΥΣΟΥΡΙ (Θανάσης Πέτρου- Δημήτρης Βανέλλης), AT THE DRIVE INK (Ανθολογία), HARD ROCK (Tasmar), ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ (Λήδα Τσενέ, Μιχάλης Διαλυνάς), ΓΡΑ-ΓΡΟΥ (Τάσος Ζαφειριάδης, Γιάννης Παλαβός, Θανάσης Πέτρου), ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ (Τάσος Ζαφειριάδης, Πέτρος Χριστούλιας), ΑΪΒΑΛΙ (Soloup), ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (Αλέκος Παπαδάτος, Αβραάμ Κάουα, Annie Di Donna), ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ (Γιώργος Γούσης, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γιάννης Ράγκος), κ.α.
Αντίστοιχα, Έλληνες καλλιτέχνες σημειώνουν επιτυχία στο εξωτερικό, με δουλειές όπως τα FALLING FOR LIONHEART (Ηλίας Κυριαζής), ΤΗΕ WOODS (Μιχάλης Διαλυνάς), OLD CITY BLUES (Γιάννης Μυλωνογιάννης), AKANEIRO (Βασίλης Λώλος), COFFIN BOUND (Dani Strips),THE ADVENTURES OF AUGUSTA WIND (Βασίλης Γκογκτζιλάς).
Παράλληλα, campaigning sites, όπως τα Kickstarter και Indiegogo, προσφέρουν μια νέα εναλλακτική χρηματοδότησης για τα comics Ελλήνων δημιουργών (ELYSIUM ONLINE, ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΕΛΙΔΟΝΟΥ, ΤΟ ΧΩΡΙΟ), ενώ το THE VERY CLOSED CIRCLE, που πρωτοεμφανίστηκε το 2010, αποτελεί την μάλλον σημαντικότερη online ανθολογία comics της δεκαετίας.
Τέλος, μέσα στη δεκαετία θα κυκλοφορήσουν και δύο πολύ σημαντικές ακαδημαϊκές προσεγγίσεις στα ελληνικά comics. Το 2010, ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ COMICS της Λέσχης Φίλων Κόμικς και, το 2012, το ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ COMICS του Soloup, ενώ θα υπάρξει και άνθηση στα νέα φεστιβάλ, με πιο σημαντική χρονιά το 2015, όταν και θα ξεκινήσουν το The Comic Con στη Θεσσαλονίκη και το AthensCon στην Αθήνα.
Πηγές: ebk.gr – Ελληνικά Βραβεία Κομικς, Comicdom.gr – Ελληνικά Comics Στα 10s, ELYSIUM ONLINE, ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΧΕΛΙΔΟΝΟΥ, ΤΟ ΧΩΡΙΟ, THE VERY CLOSED CIRCLE, Greekcomics.gr – ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΟΜΙΚΣ, Comicstreet.gr – ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ COMICS
Σταματάει η κυκλοφορία του περιοδικού 9 της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και μέρος της ύλης του μεταφέρεται στο φύλλο της εφημερίδας, η οποία θα αναστείλει τη λειτουργία της ένα χρόνο αργότερα, προτού επιστρέψει το 2013 και κλείσει οριστικά. Η είδηση είχε κυκλοφορήσει αρκετές ημέρες πριν, προκαλώντας αναστάτωση στην κοινότητα των comics, τόσο για την απώλεια του ίδιου του περιοδικού, όσο και για τους συντελεστές που είτε θα έμεναν άνεργοι, είτε θα έβλεπαν το εισόδημά τους να μειώνεται.
Όπως ήταν αναμενόμενο, μαζί με το περιοδικό έλαβε τέλος και ο διαγωνισμός comics του 9. Τη θέση του πήρε την ίδια χρονιά ο Διαγωνισμός Comics που διεξήγαγε το ΠΟΝΤΙΚΙ, “Ξένοι στην ίδια πόλη”.
Πηγές: Comicdom.gr – Αναστολή Της Κυκλοφορίας Του Ένθετου Περιοδικού “9” Της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ | Wikipedia.gr – ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ | Topontiki.gr – «Ξένοι στην ίδια πόλη» – Διαγωνισμός Κόμικς «Το Ποντίκι»
Με χορηγία της ΙΟΝ Σοκοφρέτα ιδρύεται η μεγαλύτερη πλατφόρμα ελληνικών webcomics. Το SoComic.gr αποτέλεσε – για τη δεκαετία – τη βασική πηγή στην οποία έβρισκε webcomics το ευρύ κοινό, καθώς σε αυτό έχουν μέχρι σήμερα δημοσιευτεί περισσότερες από 70 σειρές, από περισσότερους από 40 Έλληνες καλλιτέχνες. Αρκετές από τις σειρές που δημοσιεύτηκαν στο SoComic.gr αργότερα εκδόθηκαν και σε έντυπους τόμους, στη συντριπτική πλειοψηφία τους από τη Jemma Press.
Πηγή: socomic.gr
Επιστρέφει το Φεστιβάλ της Βαβέλ, μετά από απουσία τριών ετών. Το 14ο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς Αθήνας πραγματοποιήθηκε από τις 2 έως και τις 11 Νοεμβρίου, αυτή τη φορά με εισιτήριο, στη Διπλάρειο Σχολή στην Πλατεία Θεάτρου, και έμελλε να είναι το τελευταίο (μέχρι σήμερα).
Πηγές: Efsyn.gr – Ενα φεστιβάλ που άφησε εποχή
Η ομάδα του Comicdom διοργανώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Drink & Draw – το πρώτο από τα πολλά που θα ακολουθήσουν. Πρόκειται για ένα διεθνές sketch event που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, και εξελίχθηκε σε θεσμό, με τους δημιουργούς να σκιτσάρουν, πίνοντας ποτά, υπό τους ήχους δυνατής μουσικής.
Πηγή: Comicdom.gr – DRINK & DRAW @ ΓΚΡΙ ΚΑΦΕ
Τέλος εποχής για τις εκδόσεις Τερζόπουλος/Νέα Ακτίνα και τις κυκλοφορίες της Disney, με την κυκλοφορία του τελευταίου τεύχους του ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, μετά από 47 χρόνια και 3 μήνες συνεχούς κυκλοφορίας. Η πτώση των κυκλοφοριών των εφημερίδων και περιοδικών, δυστυχώς δεν άφησε ανεπηρέαστη την ιστορική έκδοση. Όπως ανέφεραν οι εκδότες στο δελτίο Τύπου για το τελευταίο τεύχος, “ελπίζουμε να μας δοθεί πάλι η ευκαιρία να συνεργαστούμε με τη Ντίσνεϋ πάνω σε βάσεις που να ανταποκρίνονται στην ελληνική πραγματικότητα και να προσφέρουμε στους αναγνώστες αυτό που γνωρίσουμε να κάνουμε σωστά. Καλά περιοδικά και βιβλία”.
Τελικά, τα comics της Disney θα επέστρεφαν στα ελληνικά περίπτερα έναν χρόνο μετά, από τις εκδόσεις της Καθημερινής.
Πηγές: newsit.gr – Τέλος εποχής! Σταματά η έκδοση του Μίκυ Μάους στην Ελλάδα μετά από 47 χρόνια | Greekcomics.gr – ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, MIKY MAOUS
Το THE DRAGONPHOENIX CHRONICLES: INDOMITABLE του Γιάννη Ρουμπούλια γίνεται η πρώτη ελληνική, μεγάλου μήκους ταινία, βασισμένη σε comic. Βασισμένη στο ομώνυμο comic του Γιάννη Ρουμπούλια, ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΦΟΙΝΙΚΑ, που ξεκίνησε να εκδίδεται το 2005, η ταινία, μετά από πολύ καιρό προετοιμασίας, χρηματοδότησης μέσω crowdfunding, ενός hype που κορυφώθηκε με τις sold out προβολές στις Νύχτες Πρεμιέρας και τη βράβευσή της στην κατηγορία καλύτερων κοστουμιών και σκηνικών στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κύπρου, έκανε την έξοδό της στη σκοτεινή αίθουσα του ιστορικού κινηματογράφου Ιντεάλ, από την εταιρεία διανομής Filmboy Pictures.
Πηγές: Comicdom.gr – Τα Χρονικά Του Δρακοφοίνικα Γίνονται Ταινία, flix.gr – Ο «Αδάμαστος» καταφτάνει στις αίθουσες!
Κυκλοφορεί ως ένθετο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ, το πρώτο φύλλο του Καρέ Καρέ, που στα χρόνια της Κρίσης και μέχρι και σήμερα, αποτελεί ένα σταθερό εβδομαδιαίο σημείο αναφοράς για την ελληνική κοινότητα των comics. Συνεπιμελητές είναι η Λουίζα Καραγεωργιου και ο Γιάννης Κουκουλάς (ο οποίος αξίζει να σημειωθεί πως από το 2013 είναι και διδάσκων του μαθήματος “Ιστορίας των Κόμικς” στην ΑΣΚΤ). Στις σελίδες του Καρέ Καρέ έχουν παρουσιάσει τα έργα τους τους δεκάδες Έλληνες δημιουργοί (μεταξύ άλλων και οι Καλαϊτζής, Δερβενιώτης, Μαραγκός, Πέτρου, Χριστούλιας, Παγώνης, Λέανδρος, Οθωναίου, Ζάχαρης).
Παράλληλα, το Καρέ Καρέ έχει φιλοξενήσει συνεντεύξεις δημιουργών από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Dave Gibbons, Don Rosa, Altan, Tanino Liberatore, Soloup, Δημήτρης Βανέλλης, Μιχάλης Διαλυνάς, κ.ά.), έχει καλύψει όλα τα μεγάλα εγχώρια φεστιβάλ comics (και έχει συνεργαστεί με πολλά από αυτά) και έχει δημοσιεύσει εκατοντάδες άρθρα και αφιερώματα. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ανατύπωση του τεύχους του περιοδικού CHARLIE HEBDO, που κυκλοφόρησε μετά την επίθεση στα γραφεία του.
Πηγή: Efsyn.gr – Φτάσαμε τα 300 τεύχη
Οι Εκδόσεις Μικρός Ήρως, οι οποίες αποτελούν τη συνέχεια των εκδόσεων Ανεμοδουρά, επανεκδίδουν ένα από τα πιο αγαπημένα έντυπα με comics που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Το περιοδικό ΝΕΟΣ ΜΠΛΕΚ επιστρέφει στα περίπτερα, φιλοξενώντας πολλούς γνωστούς ήρωες, κυρίως παλιούς, όπως οι Ταρζάν, Στορμ, Ποπάυ, Παιδί Πάνθηρας, κ.α., όντας παράλληλα διανθισμένο με στήλες σχετικές με τον χώρο των comics.
Η εκδοτική προχώρησε εκδίδοντας, εν συνεχεία, σε graphic novels, αυτοτελείς ιστορίες με τους Ζαγκόρ, Μίστερ Νο, Ντύλαν Ντογκ και Τεξ, καθώς και μια επετειακή έκδοση του Μικρού Ήρωα, σε σενάριο Γιώργου Βλάχου και σχέδιο Κώστα Φραγκιαδάκη, ενώ επέστρεψαν και τα ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ, ΜISTER NO και ΖΑΓΚΟΡ. Στο τιμόνι της εκδοτικής, ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς, εγγονός του Στέλιου Ανεμοδουρά.
Πηγές: Greekcomics.gr – ΝΕΟΣ ΜΠΛΕΚ, ΖΑΓΚΟΡ| Comicdom.gr – ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ, MISTER NO | Νewsbeast – Δείτε πώς τυπώνεται το θρυλικό περιοδικό «Μπλεκ» που έκλεισε 50 χρόνια ζωής
Σε μια χρονιά που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ορόσημο για τα εγχώρια φεστιβάλ comics, το τριήμερο 8 με 10 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης το πρώτο Thessaloniki Comic Convention (The Comic Con) ενώ την ίδια χρονιά, στις 14 & 15 Νοεμβρίου διεξήχθη το πρώτο AthensCon στο κλειστό Παλ. Φαλήρου (Tae Kwon Do). Μαζί με το Comicdom Con Athens, το οποίο το 2019 πραγματοποιήθηκε για 14η φορά, αποτέλεσαν τα τρία Φεστιβάλ που άφησαν το στίγμα τους στη δεκαετία.
Αναλυτικές πληροφορίες για όλες τις – μέχρι σήμερα – διοργανώσεις των δύο φεστιβάλ, καθώς και οπτικό υλικό, στον τομέα Φεστιβάλ & Εκδηλώσεις, και στις σελίδες του AthensCon και του The Comic Con.
Πηγές: Comicdom.gr – Thessaloniki Comic Convention, AthensCon: Comics, Collectibles, Games, Movies
Ξεκινά τη λειτουργία της η πρώτη δανειστική βιβλιοθήκη ελληνικών και διεθνών comics στην Ελλάδα – η Athens Comics Library (είχε προηγηθεί η δανειστική βιβλιοθήκη της Λέσχης Φίλων Κόμικς, αποκλειστικά με ελληνικά comics). Η Athens Comics Library είναι το αποτέλεσμα της σύμπραξης δύο ομάδων με πλούσια πολιτιστική και δημιουργική δραστηριότητα, της Comicdom Press (διοργανώτριας του διεθνούς φεστιβάλ Comicdom Con Athens) και του δικτύου κοινωνικής επιχειρηματικότητας, Impact Hub Athens.
H συλλογή της Athens Comics Library αγγίζει τους 2.500 τίτλους και αποτελείται από ελληνικά comics, αμερικανικά graphic novels, ευρωπαϊκά BD και manga.
Πηγές: Comicdom.gr – Έρχεται Η Athens Comics Library, athenscomicslibrary.gr
Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του πολυθεματικού περιοδικού comics, ΜΠΛΕ ΚΟΜΗΤΗΣ από τις Εκδόσεις Polaris. Ο ΜΠΛΕ ΚΟΜΗΤΗΣ περιελάμβανε αποκλειστικά πρωτότυπο υλικό, από σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς της παλιάς αλλά και της νεότερης γενιάς. Ειδικότερα, στο πρώτο τεύχος τις ιστορίες υπέγραφαν οι Ανδρουτσόπουλος, Aniro, Βαβαγιάννης, Γούσης, Διαλυνάς, Ζαφειριάδης, Ζερβός, Κλήμης, Κιχεμ, Λούτα, Μητσομπόνος, Πανάγος, Παπαμάρκος, Πατραμάνη, Στεργίου και Φαραζής.
Αρχισυντάκτης ήταν ο Γιώργος Γούσης, ενώ το εξώφυλλο του 1ου τεύχους φιλοτέχνησε ο Panpan. Κυκλοφόρησε συνολικά εννέα τεύχη, πριν αναστείλει την κυκλοφορία του, δύο χρόνια αργότερα.
Πηγές: Comicdom.gr – Μπλε Κομήτης: Νέο Ελληνικό Περιοδικό Για Τα Comics, Greekcomics.gr – ΜΠΛΕ ΚΟΜΗΤΗΣ