Εκθέσεις comics και εικονογράφησης συνοδεύουν την έξοδο των ταινιών του στις κινηματογραφικές αίθουσες, αυτόνομα comics και πορτρέτα χαρακτήρων, καρικατούρες και εικαστικά κατά τη προεργασία γυρισμάτων, επίσημες αφίσες εικονογραφημένες από εγχώριους δημιουργούς… Ο Γιάννης Οικονομίδης δεν είναι μόνο ένας εκ των πλέον σημαντικών ελλήνων κινηματογραφιστών της τελευταίας 20ετίας, αλλά και ίσως ο μοναδικός εγχώριος σκηνοθέτης που με κάθε νέα δουλειά του επιδιώκει, και ενισχύει έμπρακτα τη συνομιλία μεταξύ της 7ης και της 9ης Τέχνης. Η παρούσα Αναδρομική Έκθεση, συγκεντρώνει τα έργα που δημιουργήθηκαν για τις πέντε μεγάλου μήκους ταινίες του, αλλά και εκείνα που δημιουργήθηκαν για το – μέχρι σήμερα- μοναδικό θεατρικό του έργο.
Επιμέλεια Ψηφιακής Έκθεσης: Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου (με τη συμβολή του Αντώνη Αντωνιάδη)
Ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή τους στη συγκέντρωση του υλικού τον Γιάννη Οικονομίδη και τους δημιουργούς Γιώργο Γούση, Σπύρο Δερβενιώτη, Πέτρο Ζερβό, Παναγιώτη Μητσομπόνο και Θανάση Πέτρου.
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γιάννη Οικονομίδη, τάραξε τα νερά της εγχώριας κινηματογραφίας, αποτελώντας παράλληλα το ξεκίνημα της συνομιλίας των ταινιών του, με τα comics και την εικονογράφηση, μέσα από έργα του Πέτρου Ζερβού, όπως πολύπτυχα και μία απόπειρα για τη δημιουργία comic βασισμένου στην ταινία, το οποίο όμως δεν ολοκληρώθηκε.
Στη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Οικονομίδη, η 7η Τέχνη συνάντησε την 9η, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά! Την Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου του 2007, εγκαινιάστηκε στον Κινηματογράφο Μικρόκοσμος-Prince, μία ομαδική έκθεση comics με 17 δημιουργούς να εμπνέονται από την "Ψυχή στο Στόμα". Η έκθεση "Βία στην Καθημερινότητα" πραγματοποιήθηκε σε διοργάνωση του περιοδικού 9 της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και συμμετείχαν με πρωτότυπα έργα τους, ο Γιώργος Γούσης, ο Γιώργος Δημητρίου, ο Πέτρος Ζερβός, η Μάρω & η Λίλα Καλογερή, ο Νικήτας Κλιντ, ο Παναγιώτης Κούστας & ο Θανάσης Πέτρου, ο Παναγιώτης Μητσομπόνος, ο Σταύρος Ντίλιος & ο Γαβριήλ Παγώνης, ο Παναγιώτης Πανταζής, ο Τάσος Παπαϊωάννου, ο Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, ο Νεκτάριος Σταματόπουλος, ο Δημήτρης Τιμπιλής και ο Θανάσης Ψαρρός. Τα περισσότερα έργα δημοσιευτηκαν το προσεχές διάστημα στο περιοδικό 9, ενώ κάποια άλλα έμειναν εκτός δημοσίευσης, καθώς κρίθηκαν ιδιαίτερα τολμηρά. Το εικαστικό της αφίσας φιλοξενούσε έργο του graffiti artist, Pete.
Τρίτη μεγάλου μήκους ταινία για τον σκηνοθέτη, και ο Πέτρος Ζερβός εικονογραφεί την επίσημη αφίσα του "Μαχαιροβγάλτη". Με την προβολή της ταινίας να σημαίνει την έναρξη του κινηματογραφικού φεστιβάλ Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, 13 εικονογράφοι εμπνεύστηκαν από την ασπρόμαυρη αισθητική του φιλμ, δημιουργώντας ισάριθμες ασπρόμαυρες εικονογραφήσεις, που εκτέθηκαν στο φουαγιέ του κινηματογράφου Απόλλων Cinemax Class, από τις 20 Οκτωβρίου, του 2010, ενώ παράλληλα δημοσιεύτηκαν σε ειδικό ένθετο του free press LIFO. Στην έκθεση συμμετείχαν ο Γιώργος Γούσης, ο Τόμεκ Γιοβάνης, ο Μιχάλης Διαλυνάς, η Τερέζα Ζεγκίνογλου, ο Κώστας Κυριακάκης, ο Χάρης Λάγκούσης, ο Χρήστος Μαρτίνης, ο Παναγιώτης Μητσομπόνος, η Αλέξια Οθωναίου, ο Παναγιώτης Παναταζής, ο Τάσος Παυλόπουλος, ο Θανάσης Πέτρου, και ο Γαβριήλ Τομπαλίδης, ενώ υπήρξε και ένα έργο του Σπύρου Δερβενιώτη που παρέμεινε αδημοσίευτο μέχρι και σήμερα. Την έκθεση είχαν επιμεληθεί ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου και ο Γιώργος Κολύρας.
Αδημοσίευτο Έργο
Με ευχαριστίες στην οικογένεια Γ. Καλαϊτζή για την άδεια ανάρτησης.
Στην τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του Οικονομίδη, η σχέση με την εικονογράφηση καθίσταται εμφανής ήδη από την επίσημη αφίσα, όπως και στον Μαχαιροβγάλτη. Ο ζωγράφος-εικαστικός Τάσος Παυλόπουλος επιμελείται το σχεδιαστικό μέρος της, ο Γιώργος Γούσης και ο Χάρης Λαγκούσης παρουσιάζουν τις δικές τους εκδοχές στην αφίσα, ο Πέτρος Ζερβός δημιουργεί μία σειρά από πορτρέτα-καρικατούρες με όλους τους χαρακτήρες, και ο Παναγιώτης Μητσομπόνος εικονογραφεί χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της ταινίας.
Περίοδος προεργασίας για το look του Στράτου Καραμάνη.
Ο Γιάννης Οικονομίδης κάνει το θεατρικό του ντεμπούτο μεταπηδώντας για λίγο από την κινηματογραφική οθόνη στη θεατρική σκηνή, και 6 εικονογράφοι, ο Γιώργος Γούσης, ο Πέτρος Ζερβός, ο Χάρης Λαγκούσης, ο Παναγιώτης Μητσομπόνος, ο Θανάσης Πέτρου και η Μαρία Τζαμπούρα, προσκλήθηκαν να παρακολουθήσουν τις πρόβες και να αποδώσουν με ένα σχέδιο την εμπειρία τους. Οι δηλώσεις που ακολουθούν, έγιναν στον Γιάννη Κουκουλά, στο πλαίσιο του άρθρου "Σκίτσα για τη Στέλλα που φιλοξενήθηκε στο ένθετο Καρέ-Καρέ της Εφημερίδας των Συντακτών (9-10-2016).
«Όταν με πήρε τηλέφωνο ο Γιάννης για να με καλέσει στην πρόβα, μου είπε πως ήθελε να κάνω ένα σκίτσο που θα αποτύπωνε αυτό που θα ένιωθα βλέποντας την παράσταση. Ακριβώς επειδή ήταν πρόβα, αυτό που παρακολούθησα ήταν πολύ λιτό, χωρίς σκηνικά, κοστούμια, φώτα, μουσική. Ήταν μοναχά τα κορμιά και οι ψυχές των ηθοποιών. Αποφάσισα λοιπόν να φτιάξω κάτι απλό με όση περισσότερη ένταση μπορούσα. Το συμπύκνωσα στην "Στέλλα" που μέσα από τον έρωτα, βρίσκει το κουράγιο και την ενέργεια να ορθώσει ανάστημα απέναντι στον εξουσιαστικό πατέρα της που ελέγχει με κάθε τρόπο τις ζωές όλων των ανθρώπων γύρω του, ακόμα και τα μέλη της ίδιας του της οικογένειας. Σε ένα δεύτερο επίπεδο τους φαντάστηκα και σαν ζώα, σαν θηρευτή και θήραμα. Προσπάθησα όσο μπορούσα να προετοιμάσω τους θεατές της παράστασης που θα έχουν δει πρώτα το σκίτσο για το τι πρόκειται να αισθανθούν μέσα στην αίθουσα αλλά, πιστέψτε με, είναι απλά η προετοιμασία. Η εμπειρία αυτής της παράστασης θα χαράξει τον θεατή βαθιά».
«Ο Οικονομίδης μεταφέρει την ουσία του κινηματογράφου του στο θέατρο με τους ηθοποιούς να βάζουν κατά μέρος ή μάλλον να σπάζουν τα όρια της θεατρικής υποκριτικής και παιδείας, ενσαρκώνοντας την ωμή αλήθεια τους χωρίς καλολογικά στοιχεία κι άλλες "διαμεσολαβήσεις". Ο θεατής "ρίχνεται", σαν σε αρένα, στην πραγματική συνθήκη των ηρώων που ξεδιπλώνεται αριστοτεχνικά σαν να βλέπουμε σε αργή κίνηση μια αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση. Το αποτέλεσμα είναι μια δυνατή αλλά και λυτρωτική εμπειρία»
«Ήθελα να κάνω κάτι που να περνάει τη γενικότερη αίσθηση που μου άφησε το έργο: τη βία, την ένταση, την υποταγή. Και έτσι, με φρέσκια ακόμη τη μνήμη της παράστασης, ξεκίνησα να σκιτσάρω χωρίς να έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, ώσπου κατέληξα στην εικόνα του τερατόμορφου πατέρα, του όπλου και του σκυμμένου προφίλ της Στέλλας»
«Μόνο γιατί είναι φίλος μου ο Οικονομίδης δέχτηκα να πάω στην πρόβα. "Ελάτε να δείτε την πρόβα και να κάνετε κανένα σχεδιάκι, έτσι ό,τι σας κάνει εντύπωση, να μου πείτε και τη γνώμη σας, και θα δούμε τι θα τα κάνουμε (τα σχέδια) μετά". Με το θέατρο γενικά δεν έχω και πολύ καλή σχέση αλλά είπα ok, ας χάσω ένα απόγευμα για τον Γιάννη. Η παράσταση ήταν δυναμίτης! Η ένταση φοβερή, οι ηθοποιοί καταπληκτικοί και η αίσθηση δυνατή κλοτσιά στο στομάχι. Ήταν ένας κινηματογραφικός Οικονομίδης σε θέατρο με ρεαλιστικούς ζωντανούς χαρακτήρες. Μια παράσταση που την βλέπεις μονορούφι, με εντάσεις που εκεί που νόμιζες δεν πάει πιο πάνω, δεν έχεις δει τίποτα... πόσο πιο πάνω μπορεί να φτάσει. Ήταν τόσο έντονα τα συναισθήματα που μετά το τέλος της παράστασης όταν μιλάγαμε με τους ηθοποιούς τους κοιτούσα περίεργα, επηρεασμένος ακόμα από τους χαρακτήρες που υποδύονται! Ήξερα ήδη τι θα φτιάξω και το ίδιο βράδυ "έστησα" το σχέδιο. Περισσότερο σαν κινηματογραφική αφίσα μου βγήκε, με την έντονη βλοσυρή μορφή του μαφιόζου πατέρα πάνω από τα τρία "σακατεμένα" παιδιά του».
«Εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι ο Οικονομίδης σκηνοθέτησε μια θεατρική παράσταση διατηρώντας ατόφια, νομίζω, την κινηματογραφική του γλώσσα και ματιά, οπότε φαντάζομαι και κόμικς αν έκανε, αυτό το προσωπικό ύφος θα υπήρχε με την ίδια ένταση. Επομένως, δεν είναι το μέσο που βαραίνει περισσότερο, αλλά η προσωπική άποψη, αντίληψη και ευαισθησία».
«Το να παρακολουθεί κάποιος οποιαδήποτε μορφή τέχνης προϋποθέτει μια ειλικρινή ματιά απέναντι στο έργο, είτε είναι ζωγραφικός πίνακας είτε ταινία είτε θέατρο. Σημαίνει ότι αφήνεις όσο περισσότερο από το "εγώ" σου (ιδέες, κοσμοθεωρία, αντιλήψεις, στερεότυπα) έξω από την αίθουσα -είναι λίγο όπως το να βγάζεις τα παπούτσια σου μπαίνοντας σε δωμάτιο με χαλί- για να κάνεις χώρο για το καινούργιο που βλέπεις. Αυτό είναι έτσι κι αλλιώς δύσκολο, από μόνο του. Είναι περίπου όπως συμβαίνει στην καθημερινότητά μας. Πόσο εύκολα ακούμε τι έχει να μας πει ο άλλος χωρίς να τον διακόψουμε για να πούμε τη δική μας γνώμη; Στην περίπτωση του Οικονομίδη έπρεπε να αφήσω πίσω ακριβώς όλα τα επίθετα που συνήθως συνοδεύουν ό,τι κάνει και να του χαρίσω την πιο καθαρή ματιά μου, να κοιτάξω αυτό που πραγματικά έβλεπα εκείνη τη στιγμή, χωρίς να ανατρέξω στο κουτί στο οποίο τον έχουμε -όσοι τον έχουμε- κατηγοριοποιήσει. Ελπίζω να το κατάφερα κάπως»,
Στην πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του κινηματογραφιστή, ο δημιουργός comics και εικονογράφος Γιώργος Γούσης επιμελείται την έκθεση εικονογράφησης «Η Τέχνη της Μπαλάντας της Τρύπιας Καρδιάς», με τη συμμετοχή 15 εικονογράφων και εικαστικών (Δημήτρης Γεωργοπάλης, Γιώργος Γούσης, Γεωργία Ζάχαρη, Πέτρος Ζερβός, Λένα Κιτσοπούλου, Κανέλλος COB, Χάρης Λαγκούσης, Πάνος Μαραγκός, Παναγιώτης Μητσομπόνος, Αλέξια Οθωναίου, Πανάγος, Παναγιώτης Πανταζής, Τάσος Παυλόπουλος, Soter, και Μαρία Τζαμπούρα). Παράλληλα, ο Παναγιώτης Μητσομπόνος σχεδιάζει το εναλλακτικό poster της ταινίας, επιμελούμενος παράλληλα τα εικαστικά του merchandise, με τον Γιώργο Γούση τέλος, να σχεδιάζει πορτρέτα των χαρακτήρων, στο πλαίσιο της προεργασίας των γυρισμάτων.
Περιοδικό Κ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ (15 Ιουνίου 2008)
Περιοδικό ΓΑΛΕΡΑ - Οκτώβριος 2009
Περιοδικό ΓΑΛΕΡΑ - Απρίλιος 2006
Περιοδικό Κ της Καθημερινής - 11 Μαρτίου 2007
Περιοδικό ΜΠΛΕ ΚΟΜΗΤΗΣ
Drag to scroll